Reguła FAS Incoterms 2020 - co oznacza Free Alongside Ship?

Handel międzynarodowy rządzi się jasnymi regułami, które ułatwiają współpracę partnerom biznesowym działającym w różnych krajach i podlegającym różnym porządkom prawnym.

Jednym z takich ujednoliconych standardów są Incoterms 2020, czyli zestaw reguł określających obowiązki stron transakcji w zakresie transportu, kosztów oraz ponoszonego ryzyka.

Wśród nich znajduje się reguła FAS, czyli Free Alongside Ship, znana także jako FAS Incoterms.

Choć na pierwszy rzut oka wydaje się prostą zasadą, jej znaczenie w praktyce jest kluczowe zwłaszcza w przypadku transportu morskiego i handlu surowcami.

Co oznacza FAS w Incoterms 2020?

FAS Incoterms 2020 oznacza, że sprzedający dostarcza towary i stawia je wzdłuż burty statku w oznaczonym porcie załadunku. Od tego momentu kupujący ponosi pełne ryzyko i koszty transportu morskiego.

Innymi słowy – towar zostaje dostarczony przez sprzedającego na nabrzeże (wzdłuż burty statku). Przeniesienie ryzyka na stronę kupującą następuje jeszcze przed tym, jak towar zostanie fizycznie załadowany na pokład.

Reguła ta znajduje zastosowanie przede wszystkim w przypadku frachtu morskiego oraz wodnego śródlądowego. Sprzedający musi zadbać o to, by towary zostały dostarczone zgodnie z umową sprzedaży i znalazły się we właściwym miejscu – obok statku, w wyznaczonym porcie. Od tego punktu kupujący ponosi odpowiedzialność za dalsze koszty, w tym ubezpieczenie towaru, fracht oraz ewentualne uszkodzenia towarów podczas załadunku czy rejsu.

W skrócie: FAS oznacza, że obowiązki sprzedającego kończą się w momencie, gdy umieści towary wzdłuż burty statku w wyznaczonym porcie załadunku. Dalsze ryzyko utraty lub uszkodzenia towaru oraz wszelkie koszty transportu przechodzą na kupującego.

Dlaczego powstały Incoterms i kto je tworzy?

Incoterms powstały, aby ujednolicić zasady handlu międzynarodowego i jasno określić obowiązki stron transakcji. Stworzyła je Międzynarodowa Izba Handlowa (ICC), czyli światowe zrzeszenie przedsiębiorców pochodzących z różnych krajów.

Ich głównym celem jest eliminowanie nieporozumień, które wynikają z różnic językowych, kulturowych i prawnych. Dzięki Incoterms sprzedający i kupujący mają pewność, w którym momencie następuje przeniesienie ryzyka, kto odpowiada za koszty transportu i jak wygląda podział formalności celnych.

Reguły Incoterms to wspólny język dla biznesu międzynarodowego – standaryzuje umowy sprzedaży i ogranicza ryzyko związane z globalnym handlem.

Więcej o Incoterms 2020 przeczytasz w artykule: Czym są Incoterms? Międzynarodowe warunki sprzedaży w praktyce >>>

Na czym polega reguła FAS Free Alongside Ship?

Reguła FAS Free Alongside Ship polega na tym, że sprzedający dostarcza towary i umieszcza je wzdłuż burty statku w wyznaczonym porcie załadunku – według dyspozycji kupującego. Od tego momentu odpowiedzialność przechodzi na stronę nabywającą towary.

To oznacza, że sprzedający realizuje swój obowiązek poprzez fizyczne dostarczenie towaru na nabrzeże, obok statku wyznaczonego przez kupującego.

Z chwilą, gdy towar zostaje dostarczony we właściwe miejsce, kupujący ponosi zarówno koszty związane z dalszym przewozem, jak i ryzyko utraty lub uszkodzenia towaru.

Moment dostarczenia towarów w regule FAS Incoterms

Moment dostarczenia towarów w regule FAS przypada na chwilę, gdy towary zostaną umieszczone wzdłuż burty statku w oznaczonym porcie. To właśnie w tym momencie następuje przeniesienie ryzyka ze sprzedającego na kupującego, jeszcze przed faktycznym załadunkiem na pokład.

Ma to kluczowe znaczenie, ponieważ ewentualne uszkodzenia towarów przechodzą na kupującego już w chwili, gdy towary znajdują się na nabrzeżu przy statku. Oznacza to, że od tego momentu kupujący musi być w stanie opłacić koszty związane z transportem morskim, ubezpieczeniem towaru oraz dalszym przewozem do kraju przeznaczenia.

Obowiązki sprzedającego w regule FAS Incoterms 2020

Obowiązki sprzedającego w regule FAS sprowadzają się do dostarczenia towarów wzdłuż burty statku w oznaczonym porcie załadunku i zapewnienia, że towary zostały dostarczone zgodnie z umową sprzedaży.

To oznacza, że sprzedający musi wypełnić szereg formalności i czynności kontrolnych, zanim odpowiedzialność przejdzie na kupującego.

Do kluczowych zadań sprzedającego należą:

• przygotowanie i dostarczenie towaru na nabrzeże przy statku,
• zapewnienie właściwego oznakowania towarów i ich odpowiedniego opakowania,
• pokrycie kosztów do momentu dostarczenia towarów w wyznaczonym porcie,
• dokonanie i koszty formalności celnych związanych z eksportem oraz spełnienie innych niezbędnych formalności celnych,
• dostarczenie kupującemu dowodu, że towary zostały dostarczone zgodnie z regułą FAS (np. odpowiedniego dokumentu przewozowego lub faktury handlowej zgodnie z umową sprzedaży),
• zadbanie o to, aby towary zostały przekazane w stanie pozwalającym na dalszy transport morski.

Obowiązki kupującego w regule FAS Incoterms 2020

Obowiązki kupującego zaczynają się w chwili, gdy towary zostaną dostarczone wzdłuż burty statku – od tego momentu kupujący ponosi koszty i ryzyko dalszego transportu. To on odpowiada za dalsze etapy przewozu, ubezpieczenia i rozliczeń.

Do obowiązków kupującego należą:

• zawarcie umowy przewozu i pokrycie wszystkich kosztów transportu morskiego oraz ewentualnego transportu do miejsca przeznaczenia,
• opłacenie ubezpieczenia towaru, jeśli chce chronić się przed ryzykiem utraty lub uszkodzenia,
• zapewnienie sprzedającemu wcześniejszego podania informacji o nazwie statku, terminie odbioru oraz miejscu załadunku,
• odebranie towarów,
• ponoszenie ryzyka od momentu, gdy towary zostaną przekazane przez sprzedającego,
• załadunek towaru na statek i pokrycie kosztów związanych z wyładunkiem, przewozem wewnętrznym i odprawą importową w kraju przeznaczenia.

Kiedy stosować regułę FAS?

Regułę FAS stosuje się przede wszystkim w przypadku transportu morskiego i wodnego śródlądowego, głównie przy handlu surowcami. Jest ona szczególnie przydatna tam, gdzie kupujący ma lepszy dostęp do armatorów, korzystniejsze stawki frachtu morskiego albo większą kontrolę nad dalszym transportem.

FAS najlepiej sprawdza się w sytuacjach, gdy:

• przedmiotem transakcji są towary masowe, np. zboża, ropa, węgiel czy rudy metali,
• towary zostaną dostarczone na statek w oznaczonym porcie załadunku,
• kupujący chce samodzielnie zarządzać transportem towarów i ubezpieczeniem towaru,
• strony transakcji jasno określiły moment dostarczenia towarów i związane z nim obowiązki kupującego.

Ta reguła nie jest natomiast polecana przy wysyłkach drobnicowych w kontenerach, gdzie lepiej sprawdzają się inne warunki, np. FCA.

Podsumowanie

Reguła FAS Incoterms 2020 jasno określa moment dostarczenia towarów i przeniesienia ryzyka ze sprzedającego na kupującego. Kluczowe jest, że odpowiedzialność zmienia stronę w chwili, gdy towary zostaną ustawione wzdłuż burty statku w oznaczonym porcie załadunku.

Dzięki tym zasadom łatwiej unikać nieporozumień w handlu międzynarodowym – szczególnie w branży surowcowej, gdzie liczy się precyzyjne określenie momentu przekazania odpowiedzialności. Incoterms, tworzone przez światowe zrzeszenie przedsiębiorców pochodzących z różnych krajów, zapewniają wspólny język dla kontrahentów działających w skali globalnej.

FAS to praktyczne narzędzie dla stron zajmujących się importem i eksportem towaru drogą morską lub śródlądową, które pozwala jasno rozdzielić obowiązki i koszty w transakcji.

Najczęściej zadawane pytania

Co to jest FAS w transporcie?

FAS w transporcie to warunek Incoterms, w którym sprzedający dostarcza towary wzdłuż burty statku, a od tego momentu kupujący ponosi koszty i ryzyko. Reguła ta dotyczy wyłącznie transportu morskiego i wodnego śródlądowego.

Jakie są warunki dostawy FAS?

Warunki dostawy FAS opierają się na dostarczeniu towarów kupującego w oznaczonym porcie, zanim zostaną załadowane na statek. Kupujący przejmuje wtedy odpowiedzialność za transport, ubezpieczenie i ewentualne ryzyka.

Co oznacza FCA Incoterms?

FCA Incoterms oznacza Free Carrier – sprzedający przekazuje towar przewoźnikowi w uzgodnionym miejscu, a od tego momentu ryzyko przechodzi na kupującego.

W odróżnieniu od FAS, tutaj przekazanie towarów przewoźnikowi następuje wcześniej i może dotyczyć różnych gałęzi transportu, nie tylko morskiego.

Przeczytaj więcej o FCA Incoterms: FCA Incoterms 2020 – co oznacza reguła Free Carrier? >>>

Jakie są różnice między FAS a FOB?

FAS i FOB różnią się momentem przeniesienia ryzyka. W FAS towar trafia na nabrzeże (wzdłuż burty statku), w FOB – na pokład. To decyduje o tym, kto odpowiada za załadunek towaru i ryzyko uszkodzeń w trakcie tej operacji.

Przeczytaj też: FOB Incoterms 2020 – co oznacza reguła Free On Board? >>>

Jakie są obowiązki stron w FAS?

Obowiązki sprzedającego kończą się w momencie dostawy towarów kupującemu – wzdłuż burty statku. Obowiązki kupującego zaczynają się w chwili załadunku na pokład. Kupujący odpowiada za fracht, ubezpieczenie i dalszą organizację przewozu.